تاثیر استرس بر سلامت جسم و روان

‌تفاوت استرس و اضطراب چیست؟

تفاوت استرس و اضطراب این است که افراد تحت استرس علائم روحی و جسمی مانند تحریک پذیری، عصبانیت، خستگی، درد عضلانی، مشکلات گوارشی و مشکل در خواب را تجربه می کنند. از سوی دیگر، اضطراب با نگرانی های مداوم و بیش از حد تعریف می شود که حتی در غیاب یک عامل استرس زا از بین نمی روند.

از کجا بفهمیم استرس داریم؟

تشخیص استرس همیشه راحت نیست اما راه‌هایی وجود دارد که می‌توانید علائم استرس و اضطراب شدید را در خود تشخیص دهید. گاهی علت استرس بی دلیل است؛ اما گاهی مسائل کوچک کاری، تحصیلی، اختلافات خانوادگی و دوستانه باعث ایجاد فشار روی جسم و ذهن می‌شوند.

اگر فکر می کنید استرس روی شما تاثیر منفی گذاشته است راه‌هایی برای تشخیص آن وجود دارد:

1. علائم روانی استرس: اشکال در تمرکز، نگرانی، اضطراب و اختلال حافظه
2. علائم عاطفی: عصبانیت، تحریک پذیری، نوسان خلق یا ناامیدی
3. علائم جسمی استرس: افزایش فشار خون، تغییر وزن، سرماخوردگی مکرر، تغییر میل جنسی و تغییر نظم پریود در خانم ها
4. علائم رفتاری:‌ عدم خودمراقبتی کافی، وقت صرف نکردن برای فعالیت‌های موردعلاقه و پناه بردن به الکل و دارو

علت استرس چیست؟

چیزهایی که می توانند باعث ایجاد استرس در فرد شوند پایانی ندارند زیرا آنها به اندازه افراد متفاوت هستند. علت استرس هر چه باشد، اگر کنترل نشود، تأثیر آن بر بدن می تواند جدی باشد. سایر علل شخصی، عاطفی و آسیب زا استرس را بررسی کنید.

برخی از علل استرس حاد یا مزمن عبارتند از:

• زندگی در یک فاجعه طبیعی یا انسانی
• زندگی با بیماری مزمن
• زنده ماندن از یک حادثه یا بیماری تهدید کننده زندگی
• قربانی جنایت بودن
• تجربه استرس های خانوادگی
• رابطه توهین آمیز
• ازدواج ناخوشایند
• طولانی شدن مراحل طلاق
• مسائل مربوط به حضانت کودک
• مراقبت از یکی از عزیزان مبتلا به بیماری مزمن مانند زوال عقل
• زندگی در فقر یا بی خانمانی
• کار در یک حرفه خطرناک
• ساعات طولانی کار کردن
• استقرار نظامی

عوامل مختلفی باعث بروز استرس می‌شوند. بعضی از اصلی‌ترین عوامل ایجاد استرس شغلی، استرس عاطفی، طلاق، بارداری بعد از سقط جنین، مسائل مربوط به فرزندان و مسائل ناراحت‌کننده روزمره است. استرس می‌تواند باعث فعال شدن پاسخ طبیعی بدن انسان به خطر شود که به پاسخ «جنگ یا گریز» مشهور است.

وقتی این عکس العمل از سوی انسان بروز می‌کند هورمون‌های آدرنالین و کورتیزول ترشح می‌شوند. ترشح این هورمون‌ها باعث افزایش سرعت ضربان قلب، کند شدن هضم، افزایش خونرسانی به عضلات و تغییر عملکرد دستگاه عصبی خودکار می‌شود. همه این تغییرات در نهایت منجر به افزایش انرژی و قدرت بدنی می‌شوند.

وقتی خطر از بین می‌رود، بدن به کمک «تمدد اعصاب» به حالت طبیعی خود برمی‌گردد. اما در مواردی که استرس مزمن باشد تمدد اعصاب به خوبی اتفاق نمی‌افتد. قرار گرفتن مداوم در وضعیت جنگ یا گریز باعث آسیب رسیدن به بدن می‌شود. استرس می‌تواند باعث ایجاد عادات ناسالم و تاثیرگذاری منفی بر سلامت فرد شود. مثلاً بسیاری از افراد برای مقابله با استرس خود به پرخوری یا سیگار کشیدن روی می‌آورند. عادات ناسالم به بدن آسیب رسانده و در درازمدت منجر به مشکلات بیشتری می‌شوند.

انواع استرس چیست؟

همه انواع استرس منفی یا خطرناک نیست. برخی از انواع استرس عبارتند از:

1. استرس حاد: این نوع استرس کوتاه مدت است و می‌تواند مثبت باشد یا منفی باشد. این همان استرسی است که ما در زندگی روزمره خود تجربه می کنیم.
2. استرس مزمن: استرس مزمن استرسی است که ظاهراً هیچوقت به پایان نمی‌رسد و راه گریزی از آن نیست. مثلاً استرس ناشی از یک ازدواج بد یا یک شغل خسته کننده. استرس مزمن همچنین می‌تواند ناشی از تجارب آسیب‌زا و آسیب‌های دوران کودکی باشد.
3. استرس حاد اپیزودیک: اگر استرس حاد دائمی باشد و تبدیل به شیوه زندگی فرد شده باشد به آن استرس حاد اپیزودیک گفته می‌شود.
4. استرس مثبت: استرس مثبت می‌تواند شما را پرانرژی نگه دارد. این استرس با هیجان و ترشح آدرنالین همراه است. مثلاً هنگام اسکی کردن، دویدن و نزدیک شدن به موعد تحویل پروژه‌ها

تاثیر استرس بر بدن

استرس می‌تواند روی ذهن و جسم انسان تاثیر منفی بگذارد. استرس ناشی از رابطه عاطفی، مشکلات مالی یا شرایط زندگی می‌تواند باعث بروز نشانه‌های جسمی شود و البته برعکس آن هم صادق است. مشکلات مربوط به سلامتی مثل فشار خون بالا یا دیابت می‌توانند سطح استرس را بالا برده و سلامت روان را تحت تاثیر قرار دهند. وقتی مغز استرس را تجربه می کند جسم هم متقابلاً واکنش نشان می دهد.

استرس حاد مثل استرس ناشی از فجایع طبیعی یا بحث و مشاجره می‌تواند باعث حمله قلبی، آریتمی و مرگ ناگهانی شود. با اینحال این مسائل بیشتر در افرادی که قبلاً به بیماری قلبی مبتلا بوده‌اند رخ می‌دهد.

تاثیر استرس بر بدن همچنین می تواند باعث ایجاد مشکلات روانی مختلف مثل اضطراب و بی‌قراری شود. در معرض استرس بودن به مدت طولانی خود می‌تواند منجر به فرسایش روانی، اختلالات اضطرابی و افسردگی شود. استرس مزمن می‌تواند باعث فعالیت بیش از سیستم عصبی خودکار و آسیب به بدن شود